Çözünürlük terimi, ekrandaki piksel sayısını belirtmek için kullanıldığını söylemek doğru değildir. Bu ifade piksellerin ne kadar yoğun bir şekilde kümelendiği ile ilgili bize hiçbir şey söylemez. 'Çözünürlük' teriminin net açıklaması PPI (İnç Başına Piksel) olarak adlandırılan başka bir metrik tarafından açıklanabilir.
Çözünürlük, teknik olarak toplam piksel sayısı yerine, birim alan başına düşen piksel sayısıdır. Teknik kullanımın aksine başlangıçtan beri, çözünürlük bir monitörde yatay ve dikey olarak düzenlenmiş piksellerin sayısıyla (doğru ya da değil) tanımlanmıştır. Örneğin, 640 x 480 = 307200 pikseldir.
'P' lere ve 'i' lere dikkat et
720p, 1080i veya 1080p gibi tanımlanan ekran çözünürlüklerini görmüş olabilirsiniz. Peki bu sayıların sonlarında bulunan “p” ve “i” ne anlama geliyor? Bilinmesi gereken ilk şey bu harfler ekranda görüntünün nasıl boyandığını gösterir. p ilerici(progressive), i geçmeli (Interlaced) anlamına gelir .
Interlaced tarama televizyon ve erken dönem CRT monitörlerden kalmadır. Interlaced Monitör veya TV ekranında yatay olarak düzenlenmiş piksel çizgilerinden oluşur. Satırlar sayesinde daha eski bir monitöre mi yoksa TV'ye mi sahip olduğunuz görmek eskiden nispeten kolaydı, ancak günümüzde ekrandaki pikseller o kadar küçülmüştür ki mercek ile bile görülmeleri oldukça zordur.
Monitörlerin sahip olduğu elektronik sistemler, her ekran satırını gözle görülemeyecek kadar hızlı “boyar”. Interlaced ekranlarda bu boyama işlemi kademeli olarak yapılır öncelikle tüm aykırı çizgileri, ardından tüm eşit çizgileri boyayarak görüntünün oluşmasını sağlar.
Ekranlar önceleri Interlaced gibi altarnatif çizgilerle boyandığından, titreşimler ve yırtılmalar bu tür taramalarda her zaman bir sorun olmuştur. Üreticiler bu sorunun çeşitli yollarla üstesinden gelmeye çalışmışlardır. En yaygın yöntem olarak çözümün tüm ekranın saniyede boyanma sayısını artırmaktan geçtiğini bulmuşlardır.
O zamanlar en yaygın yenileme hızı, çoğu insan için kabul edilebilir olan saniyede 60 kare ydi, ancak bazı insanlar hala algıladığı yırtılmalardan ve titreme lerden kurtulmak için yüksek yenileme hızına sahip ekranlar kullanabiliyordu.
İnsanlar eski CRT ekranların dan uzaklaştıkça ve LED monitörlerin çalışma biçimindeki fark nedeniyle terminoloji ‘Yenileme hızından’ ‘Kare hızına’ evrildi. Kare hızı, monitörün her ayrı veri çerçevesini görüntülediği hızdır. Windows'un en son sürümleri, kare hızını saniyede 60 Hertz te ayarlar bunun yanında eski CRT ekranlara göre LED ekranlar titremez.
Ayrıca, yeni dijital ekranlar çok daha hızlı olduğu için sistem Interlaced taramadan progressive taramaya geçti. Progressive bir taramada, çizgiler ilk önce tek çizgiler ve daha sonra çift çizgiler olmak üzere sırayla ekranda boyanır. Örneğin 1080p, 1080 adet yatay dikey çözünürlük çizgileri ve aşamalı tarama ile karakterize edilen ekranlar için kullanılır.
Peki ya numaralar: 720p, 1080p, 1440p, 2K, 4K ve 8K?
Yüksek çözünürlüklü TV ler norm haline geldiğinde, üreticiler ekran çözünürlüklerini açıklamak için bir steno geliştirdiler. Gördüğünüz en yaygın sayılar 720p, 1080p, 1140p veya 4K'dir. Gördüğümüz gibi, p ve i, bunun progressive tarama mı yoksa Interlaced tarama mı olduğunu söylüyor.
Dahası, bu steno numaraları bazen bilgisayar monitörlerini de tanımlamak için kullanılır, genel olarak bir monitör bir TV'den daha yüksek çözünürlüklü bir ekrana sahip olsa bile. Sayı her zaman ekrandaki yatay çizgilerin sayısını ifade eder.
Kısayol nasıl çevrilir:
720p = 1280 x 720 - genellikle HD veya HD Ready çözünürlük olarak bilinir.
1080p = 1920 x 1080 - genellikle FHD veya Full HD çözünürlük olarak bilinir.
1440p = 2560 x 1440 - genellikle QHD veya Quad HD çözünürlük olarak bilinir ve genellikle oyun monitörlerinde ve ileri teknoloji akıllı telefonlarda görülür. 1440p, 720p HD veya HD Ready çözünürlüğünün dört katıdır. İşleri daha da karışık hale getirmek için, çoğu birinci sınıf akıllı telefon hala 1440p'ye uyan 2960x1440 Quad HD + çözünürlüğe sahiptir.
4K veya 2160p = 3840 x 2160 - genellikle 4K , UHD veya Ultra HD çözünürlük olarak bilinir. Çok büyük ekran çözünürlüğü ve birinci sınıf televizyonlarda ve bilgisayar monitörlerinde bulunur. Genişlik 4000 piksele yakın olduğu için 2160p, 4K olarak adlandırılır. Başka bir deyişle, 1080p FHD veya Full HD nin dört katı piksel sunar.
8K veya 4320p = 7680 x 4320 - 8K olarak bilinir ve normal 1080p FHD veya Full HD çözünürlükten 16 kat daha fazla piksel sunar. Şimdilik, 8K'yı yalnızca Samsung ve LG'nin pahalı televizyonlarında görebiliyoruz.
2K ile ilgili sorun tüketici cihazlar için mevcut olmamasıdır
Sinematografide 2K çözünürlüğü var ve 2048 × 1080'yi ifade ediyor. Bununla birlikte, tüketici pazarında bu çözünürlük 1080p olarak kabul edilirdi. İşleri daha da kötüleştirmek için, bazı ekran üreticileri 2560x1440 gibi çözünürlükler için 2K terimini kullanıyor, çünkü bu ekranlar 2000 piksel veya daha fazla çözünürlüğe sahip. Ne yazık ki, firmaların belitiği bu çözünürlük 1440p veya Quad HD olduğundan, 2K olarak satılması tamamen yanlış.
Bu nedenle, 2K çözünürlüğe sahip bir TV, bilgisayar monitörü, akıllı telefon veya tablet hakkında bir şey duyduğunuzda bu ifadenin yanlış olduğunu bilin. 2K olarak lanse edilen bu çözünürlük 1440p veya Quad HD gibi bir şey olabilir.
Yüksek çözünürlüklü videoları daha düşük çözünürlüklü ekranlarda görebiliyor musunuz?
Yüksek çözünürlüklü bir videoyu daha küçük çözünürlüklü bir ekranda izleyip izleyemeyeceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Örneğin, 1080p video izlemek için 720p TV kullanmak mümkün mü?
Cevap Evet! Ekran çözünürlüğünüzün ne olduğuna bakılmaksızın, videonun çözünürlüğü ne olursa olsun (daha yüksek veya daha düşük) video üzerinde izleyebilirsiniz. Ancak, izlemek istediğiniz videonun ekranınızdan daha yüksek bir çözünürlüğü varsa, cihazınız videonun çözünürlüğünü ekranınızın çözünürlüğüne uygun olana dönüştürür. Buna alt örnekleme denir.
Örneğin, 720p ekranda 4K çözünürlüğünde bir video izlemek istiyorsanız, o video 720p çözünürlükte gösterilir, çünkü ekranınızın sunabileceği tek şey budur.
